30-10-2024

Hufterigheid: De opmars van asociaal gedrag en de gevolgen voor de samenleving

Van de Amsterdammers ervaart 92 procent hufterigheid in de stad en het merendeel vindt dat hufterigheid is toegenomen. Vooral roekeloze e-bikers en fatbikers zijn boosdoeners, blijkt uit onderzoek voor Het Parool. Onszelf vinden we reuze beleefd: de Amsterdammer geeft zichzelf een dikke 8.

Hans van der Beek (september 2024)

IK kan mij best hufterig gedragen. Het is niet mijn inborst, ik wil niet zo zijn. Ik doe mee met de trend van deze tijd. Maar wat betekent nu hufterigheid?

Het belangrijkste kenmerk van een hufter is een duidelijke onverschilligheid voor de impact van hun gedrag op anderen en de omgeving. Een hufter stelt zichzelf en zijn eigen behoeften voorop, zonder zich verantwoordelijk te voelen voor hoe hun gedrag anderen beïnvloedt. Dit gebrek aan respect komt vaak tot uiting in asociaal, storend, of zelfs agressief gedrag.

Kenmerkend voor een hufter zijn gedragingen als:

1. Ze denken vooral aan hun eigen gemak en willen geen rekening houden met de behoeften of gevoelens van anderen.
2. Hufters negeren maatschappelijke normen, zoals rommel op straat gooien, schreeuwen in het openbaar of zich niet aan verkeersregels houden.
3. Hufters gedragen zich vaak minachtend tegenover anderen en kunnen provoceren door regels of sociale fatsoensnormen bewust te overtreden.
4. Ze hebben weinig tot geen begrip voor hoe hun gedrag anderen beïnvloedt of hoe anderen zich voelen, wat vaak leidt tot hard, onbeschoft of asociaal gedrag.

Kortom, een hufter zet zichzelf op de eerste plaats, met weinig respect voor anderen of de samenleving als geheel.

Hufterigheid is tegenwoordig een veelbesproken onderwerp. Of het nu gaat om bumperkleven op de snelweg, rommel op straat of luide muziek in het openbaar vervoer, asociaal gedrag lijkt een steeds zichtbaarder probleem in de Nederlandse samenleving te worden. Maar wat betekent het om een "hufter" te zijn, en waarom lijkt hufterig gedrag zo vaak voor te komen? In dit artikel bespreken we de kenmerken van hufterigheid, de mogelijke oorzaken, en wat er gedaan kan worden om dit gedrag tegen te gaan.

Wat is Hufterig Gedrag?

De term "hufterigheid" wordt gebruikt om gedrag te beschrijven dat onbeschoft, respectloos of asociaal is. Een hufter gedraagt zich op een manier die anderen stoort of zelfs schade berokkent, zonder zich daar schuldig over te voelen of rekening te houden met de mensen om zich heen. Dit gedrag kan zich op verschillende manieren uiten:

1. Agressief rijgedrag: Denk aan hard rijden, bumperkleven, door rood licht rijden en roekeloos inhalen.

2. Ongepaste overlast: Luide muziek in het openbaar vervoer, schreeuwen op straat, of midden in de nacht harde geluiden maken in woonwijken.

3. Vervuiling van de omgeving: Zwerfvuil is een klassieke vorm van hufterig gedrag. Afval op straat gooien of rommel achterlaten in parken en natuurgebieden laat niet alleen een rotzooi achter, maar brengt ook schade toe aan het milieu.

4. Onvriendelijkheid tegen personeel: Mensen die onbeleefd of zelfs agressief zijn tegen winkelpersoneel, serveerders, of chauffeurs zijn een ander bekend voorbeeld.

5. Intimidatie of bedreiging: Hufters zijn vaak verbaal agressief, schelden andere mensen uit of worden zelfs fysiek intimiderend wanneer iets hen niet bevalt.

Waarom gedijt hufterigheid?

Er zijn verschillende factoren die hufterig gedrag in de hand lijken te werken:

- Individualisme en egoïsme: In onze steeds individualistischer wordende maatschappij ligt de focus meer op het vervullen van persoonlijke behoeftes dan op het welzijn van anderen. Mensen hebben minder oog voor de impact van hun gedrag op hun omgeving.

- Anoniem gedrag in de massa: In grote steden voelen mensen zich vaak anoniem. Dit kan ervoor zorgen dat sommigen zich minder verantwoordelijk voelen voor hun gedrag; er lijkt toch niemand te zijn die hen persoonlijk ter verantwoording zal roepen.

- Drukte en stress: Een overvolle agenda, verkeersdrukte, en dagelijkse stress kunnen ertoe bijdragen dat mensen minder geduldig en sneller geïrriteerd zijn. Dit maakt hen eerder geneigd zich hufterig te gedragen.

- Sociale media en het online leven: Hoewel hufterigheid al veel ouder is dan social media, versterken online platformen soms een cultuur van agressie en ongevoeligheid. Negatieve reacties en scheldpartijen worden regelmatig digitaal gedeeld zonder consequenties.

Wat zijn de gevolgen van hufterigheid?

Hufterig gedrag heeft een merkbare en vaak ontwrichtende impact op de samenleving. Mensen die regelmatig worden geconfronteerd met respectloos of asociaal gedrag, ervaren doorgaans gevoelens van ongenoegen en frustratie. Het is niet ongewoon dat zij zich door herhaaldelijk hufterig gedrag onveilig en geïrriteerd voelen, en soms zelfs cynisch worden over de samenleving. Dit kan leiden tot een sfeer van ongemak en wantrouwen die het sociale weefsel van een gemeenschap verzwakt. Wanneer mensen zich niet langer op hun gemak voelen in hun eigen omgeving, vervaagt het gevoel van saamhorigheid, en wordt de samenleving steeds verder uit elkaar gedreven.

Naast de emotionele impact heeft hufterig gedrag ook fysieke gevolgen voor de omgeving. Asociaal gedrag, zoals het achterlaten van zwerfvuil, vandalisme of openbare verstoringen, brengt schade toe aan de openbare ruimte. Het opruimen en herstellen hiervan vergt kostbare tijd en geld, en legt een zware druk op publieke diensten die vaak al onder hoge werkdruk staan. Deze continue belasting betekent dat middelen en energie die elders ingezet hadden kunnen worden, nu besteed moeten worden aan het herstellen van schade veroorzaakt door hufterig gedrag.

Een andere belangrijke consequentie van hufterigheid is het verlies van vertrouwen en respect binnen de samenleving. Als mensen zich niet langer houden aan basale omgangsnormen, verdwijnt het onderlinge vertrouwen. Dit kan leiden tot een vicieuze cirkel waarin de bereidheid om anderen te helpen en te respecteren afneemt. Het resultaat is een samenleving waarin minder onderlinge steun en respect bestaan, en waarin mensen zich minder verantwoordelijk voelen voor elkaars welzijn.

De psychologische effecten van hufterig gedrag zijn bovendien voelbaar, vooral voor mensen die werkzaam zijn in de dienstverlening. Werknemers die voortdurend worden blootgesteld aan respectloos of onbeleefd gedrag ervaren vaak stress, angst en een negatieve werkervaring. Voor hen kan hufterigheid een dagelijks obstakel vormen dat hun werkomgeving minder aangenaam maakt en hun welzijn schaadt. Dit leidt vaak tot een hoger personeelsverloop en, indirect, tot een lagere kwaliteit van dienstverlening. De effecten van hufterig gedrag zijn dus niet alleen zichtbaar, maar ook diepgeworteld in de emoties, het vertrouwen en de cohesie binnen de samenleving.

Hoe ontstaat hufterig gedrag?

Hufterig gedrag ontstaat door een mix van persoonlijke en maatschappelijke factoren. Een belangrijke oorzaak is de groeiende nadruk op individualisme en egoïsme. In een samenleving die steeds individualistischer wordt, ligt de nadruk meer op persoonlijke vrijheid en minder op het welzijn van anderen. Dit kan ertoe leiden dat mensen zichzelf vooropstellen en minder aandacht hebben voor de impact van hun gedrag op hun omgeving. Daarnaast speelt anonimiteit een rol, vooral in grotere gemeenschappen. In grote steden of situaties waarin mensen zich niet verbonden voelen met hun omgeving, voelen zij zich minder persoonlijk verantwoordelijk voor het welzijn van anderen. Hierdoor is de drempel om zich als een hufter te gedragen lager.

Ook de invloed van de online cultuur en sociale media draagt bij aan het ontstaan van hufterig gedrag. Anonimiteit en afstand maken het in de online omgeving makkelijker om grenzen te overschrijden en ongeremd te reageren. Dit gedrag kan doorsijpelen naar het echte leven, waar mensen gewend raken aan het uiten van ongefilterde meningen zonder rekening te houden met de gevoelens van anderen. Een andere belangrijke factor is de toegenomen stress en overprikkeling die veel mensen ervaren. Een druk en prestatiegericht leven kan leiden tot minder geduld en empathie, en overvolle agenda's, prestatiedruk en verkeersstress maken dat mensen sneller geïrriteerd raken en zich agressiever gedragen dan normaal.

Daarnaast draagt normvervaging bij aan hufterig gedrag. Wanneer asociaal gedrag niet wordt aangepakt, kunnen normen vervagen. Dit kan gebeuren door een gebrek aan handhaving van regels, maar ook doordat hufterig gedrag soms onbedoeld wordt beloond in de media. Voorbeelden daarvan zien we in realityshows of op sociale media, waar ongepast gedrag vaak de meeste aandacht krijgt. Mensen zien daardoor minder reden om zich aan beleefdheidsnormen te houden. Opvoeding en omgeving spelen eveneens een rol. Kinderen die opgroeien in een omgeving waar respect en empathie niet worden benadrukt, kunnen sneller hufterig gedrag ontwikkelen. Slechte voorbeelden, zoals ouders die zelf ongeduldig en respectloos zijn, beïnvloeden hun gedrag negatief.

Tot slot kunnen psychologische factoren bijdragen aan hufterigheid. Sommige mensen hebben door hun persoonlijkheid of levenservaringen meer moeite om empathie op te brengen of sociale normen aan te voelen. Een gebrek aan zelfbewustzijn of moeite met het beheersen van impulsen kan bijdragen aan asociaal gedrag.

Om hufterigheid aan te pakken, is een gezamenlijke inspanning nodig. Bewustwording van respectvol gedrag kan al vroeg beginnen, zowel thuis als op school. Daarnaast kunnen strengere regels en handhaving in de openbare ruimte mensen helpen om hun gedrag aan te passen. Het goede voorbeeld geven en positief gedrag stimuleren kunnen anderen inspireren om zich respectvol te gedragen. Begrip voor de oorzaken van hufterig gedrag kan helpen om oplossingen te vinden en een cultuur van respect te bevorderen.

Wat kunnen we doen tegen hufterigheid?

Conclusie

Hufterigheid is een zichtbaar probleem dat op veel manieren invloed heeft op de samenleving. Hoewel het gedrag deels voortkomt uit grotere maatschappelijke veranderingen, is het van belang dat we allemaal ons best doen om een cultuur van wederzijds respect te creëren. Door bewustwording, handhaving en zelf een goed voorbeeld te geven, kunnen we samen bijdragen aan een vriendelijkere en respectvollere samenleving. Hufterigheid mag nooit de norm worden – alleen zo kunnen we de negatieve impact ervan beperken.

Onze regering is het toonvoorbeeld voor hufteriggedrag

Hufterig gedrag lijkt inderdaad soms zichtbaar in de politiek, en dit kan een aantal oorzaken hebben. Politieke leiders staan voortdurend in de schijnwerpers en worden geconfronteerd met extreme druk en polarisatie, wat kan leiden tot gedrag dat als onbeleefd, ongepast of zelfzuchtig wordt ervaren. Er zijn enkele redenen waarom hufterig gedrag in de politiek soms lijkt te gedijen:

1. Polarisatie en Concurrentie
In de politiek draait het vaak om het overtuigen van de kiezer, wat kan leiden tot scherp taalgebruik en het benadrukken van verschillen. In plaats van te focussen op samenwerking, kiezen politici soms voor confrontaties en provocaties om op te vallen of hun standpunten kracht bij te zetten. Dit kan bijdragen aan een beeld van onbeleefdheid en gebrek aan respect.

2. De Invloed van Media en Sociale Media
Politieke boodschappen moeten tegenwoordig niet alleen helder zijn, maar ook snel en krachtig overkomen. In de snelle mediawereld winnen duidelijke, maar soms polariserende uitspraken de meeste aandacht. Dit leidt ertoe dat politici vaker kiezen voor harde woorden en simplistische retoriek om hun boodschap ‘viraler’ te maken. Sociale media versterken dit, omdat extreme en emotioneel geladen uitspraken daar sneller gedeeld worden dan genuanceerde discussies.

3. Stress en Druk
Politici staan onder een enorme druk en krijgen dagelijks te maken met scherpe kritiek van zowel collega’s, burgers als de media. Deze constante stress kan ertoe leiden dat ze minder geduldig of tolerant zijn en soms onbeschoft of reactief reageren, wat voor de buitenwereld als hufterig gedrag kan overkomen.

4. Strategisch Gedrag om de Basis te Activeren
Sommige politici maken bewust gebruik van provocerend gedrag om een bepaald deel van de kiezers aan te spreken. Door polariserende taal te gebruiken of provocerende uitspraken te doen, spreken ze de emoties en overtuigingen van hun achterban aan en vergroten ze hun zichtbaarheid. Dit soort strategieën kan bijdragen aan een beeld van hufterigheid in de politiek.

5. Het Verschuiven van Normen
Normen in de politiek zijn de afgelopen decennia verschoven. Waar beleefdheid en samenwerking ooit hoger in het vaandel stonden, lijken conflicten en scherpe aanvallen tegenwoordig meer geaccepteerd. Dit kan worden gezien als een algemene verandering in de politieke cultuur, waarbij confrontaties minder taboe zijn en juist als doeltreffend worden beschouwd.

6. Gebrek aan Verantwoordingsplicht
Sommige politici worden zelden aangesproken op hun gedrag, wat ertoe kan leiden dat ze minder terughoudend zijn in het maken van kwetsende of opruiende opmerkingen. Zonder directe consequenties kan hufterig gedrag makkelijker gedijen en zelfs onderdeel worden van de politieke strategie.

Wat zijn de gevolgen?

Wanneer politieke leiders zich onbeschoft of respectloos gedragen, kan dit bijdragen aan een bredere cultuur van hufterigheid in de samenleving. Politici fungeren vaak als rolmodellen, en hun gedrag kan de normen en waarden van burgers beïnvloeden. Dit kan ertoe leiden dat burgers minder respect tonen voor elkaar en voor publieke instellingen. Bovendien kan het vertrouwen in de politiek afnemen als kiezers het idee hebben dat hun leiders zich niet professioneel of respectvol gedragen.

Kan dit veranderd worden?
Hoewel hufterig gedrag in de politiek misschien een trend lijkt, zijn er manieren om dit tegen te gaan. Politieke partijen kunnen zelfreflectie toepassen en benadrukken dat samenwerking, respect en het tonen van empathie net zo krachtig kunnen zijn als confrontaties en scherpe uitspraken. Ook kunnen media en burgers politici aanspreken op onbeschoft gedrag, wat kan bijdragen aan een positieve gedragsverandering.

Uiteindelijk hebben zowel politici als burgers baat bij een respectvollere politieke cultuur waarin dialoog en wederzijds begrip centraal staan. Kijk wat er gebeurt bij onze wereldleiders. bijvoorbeeld tijdens de verkiezingen in USA. Toonbeeld van hufterigheid, samenzwering, onbetrouwbaarheid en respectloosheid. De hele wereld kijkt ote en voordat je het weet nemen wij het allemaal over, want het schijnt succesvol te zijn om als hufter geregistreerd te zijn. 

Er is verschil tussen respectloosheid en hufterigheid.

Samengevat:

Kortom, hufterigheid is vaak een publieke, asociale daad gericht op de omgeving, terwijl respectloosheid zich meer richt op een specifieke persoon en diens gevoelens of waardigheid tekortdoet.

Hufterigheid neemt enorm toe zowel in ons  priveleven als in het zakelijkleven, in de raad, in de regering, op school, etc. Kunnen wij het tij nog keren?